Kara Kitap – Aksakallıların Gizli Kitabı

Onların en büyük sırrı, yalnızca seçilmiş birkaç kişinin varlığını bildiği esrarengiz bir deftere dayanır: Aksakallılar topluluğu, görevleri gereği tarihî ve idarî tecrübelerini düzenli biçimde kayıt altına almak amacıyla Kara Kitap adı verilen özel bir defter kullanmaktaydı. Bu kitap, halkın ihtiyaçları, kurumlararası uyum ve saha gözlemlerine ilişkin bilgilerle zenginleştirilirdi. Her üye, edindiği bilgi ve tecrübeleri, belirlenen usul ve esaslara uygun şekilde bu kitaba işleyerek gelecekteki yöneticilere yol gösterici nitelikte bir arşiv oluştururdu. Kara Kitap, sıradan bir defter değil; kamu düzenine, toplumsal yapıya ve devletin devamlılığına ilişkin gizli bir hatırat niteliğindeydi.